Skip to main content

Avčij Ajdemir

Sa avčij ıxha. Manģun do Ajdemir ıxha. Mana gejr hïrs va insaf dešda insan ıxha. Kʼonaqa üqqänģa, manģve žukvasana avčeršina qʼočʼe aljabatʼa vuxha. Kʼonaršini bölikeqar qihna girxhujnģä manģve qʼočʼe njaajij givxhu maaʼab havajsarnanij. Gojne mančilqa, qʼočʼejlqa, aljabtʼas hajkʼan ıxha deš. Amır hivu qootʼal vuxha. Qʼočʼe čiljeb alqa qidääva, gulljebı mančilqa ajhe ıxha. 

Ajdemir jaralamišavʼujni kʼonasaqa djeljes qixha givkʼasse zalumijvallikva cʼebba gjootananij. Agar kʼon harajkva kujilejqa djugulivxhe avarqʼıl’, Ajdemiree ulabbı mančin kʼontʼanče alqaʼa ıxha. Ajdemir mäxürna insaf dešda žod insan ıxha.

Sa eljes näxürmı Ajdemir mer avčijvallis safarejqa qiğečʼe. Manģukʼle kʼonaršin sjurij ģeže. Mančisaqa deles qixha, atıšaʼa gijğal. Ģatarejdın pʼatʼrombı taamxhes mejga inģve kʼonaršilqa ajhe. Anžax manģve avhijni gulljebišikje sažab kʼonaršis qidivijxhar.

Man jiğ uğad dešin ıxhajqa gora, mana čoljejʼar kujilje xämdijs axva. Exhalijs kujiljejqa žagvaran mučʼrubınan qʼäsinbı sää givijğal, anžax manbišdi sanģvežab Ajdemirıs ne salam hidjoolje nejib manģukva ixtiljet hidjaʼa. Äxrejʼar kujiljeqa žehilj insan ečʼe va qʼäsinbiše salam hoolje. 

Salam qivšu inbiše qijghan: 

“Njaʼas ğu qarı kʼonaršin sjurij tekda hassır?”

Žehiljee žavab qeli:

“Ģijna sa äkʼel’dešda bejnjavajij avčijvallis arı. Manģve kʼonaršilqa atıš haʼanģä zı jizın dal gullebišdi ögejqa adqı. Dal tika-tikana dağılmišxha mančiqa gora zı qarına.”

Qʼäsinbiše žehilikje qijghan:

“Akkas havaa näxübij?”

Manģve žavab qele:

“Čis näxübnajij vukkan, hämaxübna vob.”

Ajdemir öörxäs däxï, ävaraj haaʼa:

“Čis näxübnajij vukkan, hämaxübna vob!.. Man hižo ejhen žavabnje vodun? Šokʼle ģeže diše akkas mıkʼan ajazod?” 

Manģun žuvabbı kujileni žagvarani mučʼrubınani qʼäsinbiše ärsakj hidjaʼa.

Hïrs Ajdemir njakʼ haʼas ģilexha. Mičʼejr muğur qixhajnģä, ģeže vuž sa suvaljor axu, žuna tifang mebni suvaljob avxu.

Ajdemir gejbni dağamijvallikva xaaqa ajkʼan, mäkkamra čʼırı qaʼa. Mani jiğılje qijğa sajir mana avčijvalis kʼonaqa harkʼın deš.

Jiqbišin foljklor

Comments

Popular posts from this blog

Ģïje

Sa mexxv vuxhana devxhana. Djunjejlj sa vobni dešdi xivej sa xärna avčij ıxhana. Žun dojid ıxhajn Kaʼali babajna dix Bajruljulij. Xiv mıs-mıkʼa qivxha. Sa čara avxu avčijlqa Bajruljulijlqa. Bajruljulij ekʼna avčij ıxha. Žuna gullje avhuna qootʼa vuxha djuzjba. Jiğ dešdi sa jiğılj, häfda dešdi sa häfdajlj harkʼınna kʼonaqa žuni tifangukva. Tifanguqad dexhajn čaxma. Ijkır, ijkır birdanba cʼibni kolej vuxdjovxuna ģïjejna bala ģavžu. Čaxma dešdi tifangukva mana givkʼuna. Xivejqa geljhaj havʼu. Xivna xärna kʼılna qortʼul bıkırba ģïjejna bala xivejqa qavaljes. Šavusse hižoojee aljatʼas äxäs šalalamiš ebxhe. Bıkırba ģïjejna bala xivejqa sa xädni attejqa savʼuna. Bajruljuljee ivhojn: “Xiveedın gırgın ģeljbı dešin gindarangbı, xhane dešin xädda kʼumkʼumbı saʼu, os dešin užağbı qahu, ģïjejna bala qooxhvaras. Kozelqa qʼıšod qiğičʼu, čurad žamaʼätın odxhunin. Axvijnıd qʼıšıkva sanad har nafasıs, žamaʼätıs bitʼalaʼijn. Žamaʼät mısvallijke hajnäxud Bajruljuljee ģattixhanaʼijn. Jiqbišin foljklor

Njaganijij Ģïje

Sa verığnani jiğılj Njaganij čini akkani ögijlj xulabbı vuxhnjelqa gidxhı iljobzur vuxha mäʼnij hookʼa. Mäʼnij hookʼamaa fıkırramiš vuxha: “Äljhääs zı čoljejqa xhıjiqa iljaakas jizdi Xhunašše-njaganijn jišin balabı äjxäränģä. Čoljejqab häsil vuxhjes xaaqa qavaljes.” Jäqqa Njaganijsqa Ģïje qizaaxı, manab čoljejqa čini kalamıqa iljaakas äljhää vuxha. Njaganijkʼlje Ģïje ģavžu ejhen:  “Hürmatnana Ģïje, näxübnje?”  Ģïjeb amma gjejb ötkamnana vuxha. Hürmatıkva salam hivljesdi žigej sadžu vukʼulj ģoobxhur ejhen: “Hižonje ğu Njaganij inäxüb čakba čoljej tʼabaljaʼa?” Njaganijn ejhen: “Zı ivijkaras qiğivčʼu.  “Ivijkaras?” Ģïjejn äqänajkva qijghan. “Amma mäxdüni žitʼani ģjelbišikva äqʼänjejqa älhääs deš.”  Ini žuvabbišikje Njaganij cimis qivxha. Mančis qʼabılj exhi ıxha deš čini ģel‘bišdi häkʼej mäxdün žuvabbı ejhenģä.  “Ğu fıkırramiš vooxhi jiğın, ģïjejn, ģeljbı jizınčilje ekʼda, jugda ģadajxhvan?” mančin Ģïjejkje qijghan.  “Hoʼo.” Ģïjejn ejhen.  “Vas vukkan d...

Sa misal. Sjojij Ģïje

Sa čʼalaga Sjo Ģïje xhinne išljemiš vooxhje vuxha. Man näxüdnje ıxha? Čʼalagıs sjo vukkan vuxha, amma maa sadžu ģïjejna vazijfa vuxha. Mančilj alla Sjojin gibğılna sjojna iš haaʼa, ģïjejn donnux aljatʼa.   Mana jugba išljemiš vooxhje vuxha. Gojnje acʼaxha hamani čʼalaga Ģïjejqab Sjojna vazijfa vobva. Sjojis qäl vuxha: «Mana hižo išnje vobna, zaʼïfna ģïje sjojin donnux aljatʼa?!» Čʼalagni xäbınbišilqa odkʼun. Aslanaar adı, kʼamissije. Sjojij Ģïje qodtʼulujnbı. — Ğu Sjonje vobna? — kʼamissijejn Ģïjejkje qidghın haʼu. — Hoʼo, zı Sjo vobna, — Ģïjejn žavab qivo kağızbı hagvu. — Zı vobna Sjo! — Sjojin qälıkva ivho. — Jiğın kağızbı?.. Nišni häkʼjej hïdžat haʼa, Sjo, inaa odkʼun vod — Ģïje! Mäxüd. Šu qijghanas mäʼna njaa vuxha?.. Nena mäʼna vuxhjes, kʼamissijej Aslanaaršin vazijfajlj Ämäljejr ıxha?!