Skip to main content

Čʼärana Kʼatʼar

Sa xivej gejr mižagna ičij ješemišejxhi jixha. Jedis mana jikkan jixha, adijs jedijle gejr. Sa jäqqe adjee ženi xıdılıs čäran kʼatʼar ivijxhu, man ičijs gejd qʼabıljxha, hämmaše aljaʼas ıkkijkın. Manģe gırgınanģä man kʼatʼar aljaʼa ıxha, mančilj alla gırgınģve Čärana Kʼatʼar on haʼa gibğıl. 

Sa jäqqe jedjee maxxhvarabi haʼu ičijkʼle ejhen:

"Hejra jekʼne adijsqa mana čʼırijxhana. Maxxhvarabı ıkkee, qʼıšna tʼoppij vukkee. İlejkke čʼalaqa iljmejzar šavukvažad jušen himejʼa."


 Čʼärana Kʼatʼar jedijle kʼırı gjaqqana ičij jixha, mana jäqqılqa qiğijčʼes häzirijxha, adijsqa harkʼınna. Adij medni xivejʼar ješemišejxhenij. Jäqqa mana ijkaranģä manģısqa umulj qizaaxa. Umuljus mana ejxhvanas jikkijkına, amma qäbqʼınna, mančike jakʼvbišin sesbi kʼanenče qää ıxha. 

Mančin qijghan:

"Njaqane vu ääna, Čʼärana Kʼatʼar?"

İčijsse čʼalaga ilejzaras, šavukvažad jušen hidejʼas kʼelidxınijn žavab qelen:

"Adijsqa jiqqä. Maxxhvarabı, qʼıšna tʼoppij ıkkejkka."

"Jiğna adij äqʼänane ješemišejxhi?" umuljen qijghan.

"Gejr äqʼäna!" Čʼärani Kʼatʼaree žavab qelen. "Šeni jöxxäni jïqʼälj xiv vobna, xivejqa ebačʼenģä cʼeddijni xaa."

"Acʼanne, zınab jiğni adijsqa vüqqäs," umuljen ejhen. "Zı ini jäqqïlje ääs, vu mani jäqqïlje, dora iljaakkas hašuje ekʼra hixharas."

Umulj nekki žitʼani jäqqïlje ģadabxhun, ičij javašra xılijni jäqqïlje harkʼın. Jäqqa manģe tʼučbi saʼa, mäʼnijbi hekʼva. Umulj cʼebbijna adijni xaaqa hibxhır akka geta: tʼaqʼ-tʼaqʼ.

"Hašune maa?"

"İna zı jiğna xıdılorna, Čʼärana Kʼatʼar," umuljen kʼïväni sesikva žavab qelen. "Maxxhvarabı, qʼıšna tʼoppij adı."

 Adij jorğanıkj avur ģalirxhu jixha čʼırra, manče cʼir haaʼa:

"Tʼöʼ cʼıcʼeʼe akka jižad aaqasın."

Umuljen tʼöʼ cʼıcʼavʼu akka aaqı. Mana adijlqa ģobkʼul, xhebılle jiğna hidčud odxhun dešva, bıkırra adij kʼjorğu. Umuljen gojnje akka utʼumaʼu, adijni žigajlj ģalibxhu Čʼärana Kʼatʼar gozetj hejʼa gibğıl. Sa gahılje qijğa mana adijni xaasqa hirxhır akka geta:

"Tʼaqʼ-tʼaqʼ."

"Hašune maa?"

 Čʼärani Kʼatʼarıkʼle kobudun ses ģajxhı qärqʼınna, gojne fıkırramišijxha adijn ses mana čʼırra vornava kobud qixha, ičee žavab qelen:

"İna zı jiğna xıdıl vorna, Čʼäran Kʼatʼar, vas maxxhvrabı qʼıšna tʼoppij adı."

Umuljen kʼïväni sesikva cʼir haaʼa:

"Tʼöʼ cʼıcʼeʼe akka aaqasın."

 Čʼärani Kʼatʼaree tʼöʼ cʼıcʼavʼu akka aaqı. İčij ijčesse umulj jorğanni avub ivču ičijkʼle mana qidevacʼasdimee, gojnje ejhi:

"Maxxhvarabıjij qʼıšna tʼoppij sa žigajlj gixxhe, qejra jizdi kʼane, ģalijxhe, jäqqa orzurna."

Čʼärana Kʼatʼar kʼane ģalijxhu qijghan: 

"Adij, aj adij, njaʼasne vaqad mäxdün xädın xulabbı vod?"

"Vu utʼumra xüvajirxhasdimee."

"Adij, aj adij, njaʼasne vaqad mäxdün xädın kʼıribı vod?"

"Jiğın ses jugda ģajxhesdimee."

"Adij, aj adij, njaʼasne vaqad mäxdün xädın ulabbı vod?"

"Vu jugra ģajžesdimee."

"Adij, aj adij, njaʼasne vaqad mäxdün xädın silibı vod?"

"Vu ejxhvanasdimee!"

Man žuvabbı ivho umulj ičijlqa ģobkʼul kʼjorğunna. Hamani vaxtalj čʼalaga osaqanbı (os qaxanbı) išlemišooxhi vuxha. Manbišikʼle sesbı ģajxhı ģadabxhun xaasqa, ebčʼu umulj givkʼuna. Gojnje mančina vuxhun gjabxı, manče Čʼärana Kʼatʼar, manģıni qihna adij qiğebčʼu - qʼöjir sağba salamatba.



Comments

Popular posts from this blog

Ģïje

Sa mexxv vuxhana devxhana. Djunjejlj sa vobni dešdi xivej sa xärna avčij ıxhana. Žun dojid ıxhajn Kaʼali babajna dix Bajruljulij. Xiv mıs-mıkʼa qivxha. Sa čara avxu avčijlqa Bajruljulijlqa. Bajruljulij ekʼna avčij ıxha. Žuna gullje avhuna qootʼa vuxha djuzjba. Jiğ dešdi sa jiğılj, häfda dešdi sa häfdajlj harkʼınna kʼonaqa žuni tifangukva. Tifanguqad dexhajn čaxma. Ijkır, ijkır birdanba cʼibni kolej vuxdjovxuna ģïjejna bala ģavžu. Čaxma dešdi tifangukva mana givkʼuna. Xivejqa geljhaj havʼu. Xivna xärna kʼılna qortʼul bıkırba ģïjejna bala xivejqa qavaljes. Šavusse hižoojee aljatʼas äxäs šalalamiš ebxhe. Bıkırba ģïjejna bala xivejqa sa xädni attejqa savʼuna. Bajruljuljee ivhojn: “Xiveedın gırgın ģeljbı dešin gindarangbı, xhane dešin xädda kʼumkʼumbı saʼu, os dešin užağbı qahu, ģïjejna bala qooxhvaras. Kozelqa qʼıšod qiğičʼu, čurad žamaʼätın odxhunin. Axvijnıd qʼıšıkva sanad har nafasıs, žamaʼätıs bitʼalaʼijn. Žamaʼät mısvallijke hajnäxud Bajruljuljee ģattixhanaʼijn. Jiqbišin foljklor

Njaganijij Ģïje

Sa verığnani jiğılj Njaganij čini akkani ögijlj xulabbı vuxhnjelqa gidxhı iljobzur vuxha mäʼnij hookʼa. Mäʼnij hookʼamaa fıkırramiš vuxha: “Äljhääs zı čoljejqa xhıjiqa iljaakas jizdi Xhunašše-njaganijn jišin balabı äjxäränģä. Čoljejqab häsil vuxhjes xaaqa qavaljes.” Jäqqa Njaganijsqa Ģïje qizaaxı, manab čoljejqa čini kalamıqa iljaakas äljhää vuxha. Njaganijkʼlje Ģïje ģavžu ejhen:  “Hürmatnana Ģïje, näxübnje?”  Ģïjeb amma gjejb ötkamnana vuxha. Hürmatıkva salam hivljesdi žigej sadžu vukʼulj ģoobxhur ejhen: “Hižonje ğu Njaganij inäxüb čakba čoljej tʼabaljaʼa?” Njaganijn ejhen: “Zı ivijkaras qiğivčʼu.  “Ivijkaras?” Ģïjejn äqänajkva qijghan. “Amma mäxdüni žitʼani ģjelbišikva äqʼänjejqa älhääs deš.”  Ini žuvabbišikje Njaganij cimis qivxha. Mančis qʼabılj exhi ıxha deš čini ģel‘bišdi häkʼej mäxdün žuvabbı ejhenģä.  “Ğu fıkırramiš vooxhi jiğın, ģïjejn, ģeljbı jizınčilje ekʼda, jugda ģadajxhvan?” mančin Ģïjejkje qijghan.  “Hoʼo.” Ģïjejn ejhen.  “Vas vukkan d...

Sa misal. Sjojij Ģïje

Sa čʼalaga Sjo Ģïje xhinne išljemiš vooxhje vuxha. Man näxüdnje ıxha? Čʼalagıs sjo vukkan vuxha, amma maa sadžu ģïjejna vazijfa vuxha. Mančilj alla Sjojin gibğılna sjojna iš haaʼa, ģïjejn donnux aljatʼa.   Mana jugba išljemiš vooxhje vuxha. Gojnje acʼaxha hamani čʼalaga Ģïjejqab Sjojna vazijfa vobva. Sjojis qäl vuxha: «Mana hižo išnje vobna, zaʼïfna ģïje sjojin donnux aljatʼa?!» Čʼalagni xäbınbišilqa odkʼun. Aslanaar adı, kʼamissije. Sjojij Ģïje qodtʼulujnbı. — Ğu Sjonje vobna? — kʼamissijejn Ģïjejkje qidghın haʼu. — Hoʼo, zı Sjo vobna, — Ģïjejn žavab qivo kağızbı hagvu. — Zı vobna Sjo! — Sjojin qälıkva ivho. — Jiğın kağızbı?.. Nišni häkʼjej hïdžat haʼa, Sjo, inaa odkʼun vod — Ģïje! Mäxüd. Šu qijghanas mäʼna njaa vuxha?.. Nena mäʼna vuxhjes, kʼamissijej Aslanaaršin vazijfajlj Ämäljejr ıxha?!